Βραζιλιάνικο jujitsu, ιαπωνικό karate, ρώσικο systema, κινέζικο wing tsun και πολλά άλλα συστήματα ή τεχνικές ακούγονται, προωθούνται ή διαφημίζονται. Σέβομαι του ασκούμενους σε κάθε τέχνη και πιστεύω ότι υπάρχουν αρκετοί δάσκαλοι και μαθητές με ουσία σε κάθε σύστημα. Κι ότι επίσης, το καθένα από αυτά τα συστήματα, εκπαιδεύει εξαιρετικές ποιότητες, από τη δική του οπτική. Όμως, χωρίς να θέλω να φανώ ασεβής, ψάχνοντας είτε δια ζώσης, είτε μέσα από το διαδίκτυο, διαπιστώνω ότι παντού συντηρείται ένας μύθος. Ο μύθος του καλύτερου, του απόλυτου, του τέλειου. Υπάρχει και καλλιεργείται αυτός ο μύθος γιατί τον έχουν ανάγκη όσοι ψάχνουν την «τέλεια» τέχνη, την «απόλυτη» τεχνική, τον «μεγάλο» δάσκαλο. Όλα αυτά που θα τους «λυτρώσουν» από την προσωπική ευθύνη, την δουλειά, τον ιδρώτα και τον πόνο που απαιτείται. Πολύ περισσότερο, θα τους απαλλάξει από την ευθύνη να σκέφτονται. Γιατί κάποιος άλλος τα έχει σκεφτεί «ΟΛΑ» πριν από αυτούς. Γιατί, ως δια μαγείας, το «σύστημα» από μόνο του θα αναλάβει να τους κάνει μαχητές. Αυτή η προσέγγιση της «τέλειας» τέχνης, είναι κομμάτι από το marketing στο χώρο των πολεμικών τεχνών. Βέβαια ο μύθος της «τέλειας» τεχνικής προωθείται για πολλούς λόγους από τους θιασώτες του. Λόγοι οικονομικοί, αποδοχής, προσωπικές φιλοδοξίες και προώθηση ξενόφερτων πολιτικών ανάπτυξης πολεμικών τεχνών, που δίνουν σε αντιστάθμισμα κύρος και επίσημη αναγνώριση.

   Επίσης θεωρώ ότι δεν υπάρχει αλάθητος δάσκαλος, ούτε αυθεντίες αδιαμφισβήτητες.  Αυτό είναι λυτρωτικό για τον εκπαιδευτή. Και τούτο γιατί δεν χρειάζεται να τους δέρνει όλους και να είναι ο καλύτερος παντού. Δεν χρειάζεται να κάνει «μικρούς» τους μαθητές του για να φανεί αυτός «μεγάλος». Γίνεται μεγάλος βοηθώντας τους μαθητές του να γίνουν καλύτεροι και ν’ αναπτυχθούν. Αναγνωρίζει την αξία των άλλων. Έτσι δεν χρειάζεται να ενισχύει τον «μύθο του ειρηνικού πολεμιστή» ή του «karate killer». Βέβαια έχει κόστος η απομυθοποίηση.  Απελευθερώνει, αλλά και καταρρίπτει για πάντα το «μύθο».

   Όσοι «μεγαλώνουν» εξασκώντας μια τέχνη, αναγνωρίζουν ότι όσα περισσότερα μαθαίνουν, τόσα λιγότερα γνωρίζουν. Έτσι ανακαλύπτουν ότι δεν υπάρχει τέλειο σύστημα. Κι αυτό γιατί το διδάσκουν και το εξασκούν άνθρωποι.